به موجب ماده‌ی 14 قانون مجازات اسلامی، مجازات‌های قانونی به چهار دسته تقسیم می‌شوند!
1-حد «مانند حد زنا یا حد مسکر» 2-قصاص«مانند قصاص نفس» 3-دیه «مانند پرداخت دیه در صدمات ناشی از تصادفات رانندگی» 4-تعزیر«مانند 7 سال زندان در جرم کلاهبرداری».در اینکه در کدام موارد می‌توان مجازات را کاهش داد بستگی به نوع آن مجازات دارد. در اینجا هرکدام را به ترتیب بررسی می کنیم.
1-حد:
تعریفی که ماده‌ی 14 قانون مجازات اسلامی از حد می کند بدین ترتیب است:حد مجازاتی که موجب، نوع، میزان و کیفیت اجرای آن در شرع مقدس تعیین شده است.برخی از مجازات‌ها مبنای شرعی دارند و در قرآن و سنت طرق اجرا و شرایط آن تعیین شده است. به عنوان مثال:
مجازات جرم زنا صد ضربه شلاق حدی است که حتی قانونی گذار شیوه اجرای آن را نیز تعیین کرده است این مجازات به هیچ وجه نه کاهش می‌یابد و نه به مجازات دیگری مثل جریمه تبدیل می شود و شخصی که در رای دادگاه به این مجازات محکوم شده است باید آن را تحمل نماید مگر اینکه دچار معاذیر قانونی شود .
مثل اینکه در زمان اجرای مجازات دچار جنون شود یا اینکه اجرای آن از لحاظ پزشکی برای او مضر باشد. یا اینکه با تحقق شرایطی، فرد توبه نماید. بنابراین زمانی که چنین مجازاتی برای فردی در نظر گرفته می شود نمی توان به دنبال کاهش آن بود چراکه امکان آن وجود ندارد.
2-قصاص:
به موجب ماده ی 16 قانون مجازات اسلامی قصاص مجازات اصلی جنایت عمدی برنفس، اعضا و منافع است که به شرح مندرج از کتاب سوم این قانون اعمال می‌شود. قصاص را نباید با اعدام یکی دانست، قصاص مبنای شرعی دارد و مستند شرعی آن آیه 179 سوره بقره می باشدکه در آن اجرای قصاص را باعث حیات می‌داند. قصاص حق صاحب قصاص از که می‌تواند از اجرای آن خود‌داری کند یا اینکه آن را اجرا کند ، بنابراین ، مواردی وجود ندارد که بتوان قصاص را کاهش نمود مثلا صاحب حق قصاص بگوید به جای قصاص نفس طرف ، مثلا یک دست او را قصاص کنید،که این امکان وجود ندارد.
در این موارد متهم یا خانواده او باید به دنبال رضایت صاحب حق قصاص باشند. اما این امکان وجود دارد که صاحب حق قصاص به جای اجرای قصاص، دیه دریافت کند که در بند بعدی توضیح آن داده خواهد شد.
3-دیه:
مطابق ماده ی 17 قانون مجازات اسلامی دیه اعم از مقدر و غیر مقدر ، مالی است که در شرع مقدس برای ایراد جنایت غیر عمدی برنفس، اعضا و منافع و یا جنایت عمدی در مواردی که به هرجهتی قصاص ندارد .به موجب قانون مقرر می شود. در برخی موارد اجرای قصاص ممکن نیست .
برای مثال؛ نمی توان دقیقا به عوض محلی که مورد جنایت واقع شده است ، شخص جانی را قصاص نمود.در این موارد این مجازات تبدیل به دیه می شود که باید در حق شاکی پرداخت شود.
4-تعزیر:
مطابق ماده ی 18 قانون مجازات اسلامی تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد قصاص، یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین می شود.نوع ، مقدار، کیفیت اجراو مقررات مربوط به تخفیف، تعلیق، سقوط و سایر احکام تعزیر به موجب قانون تعیین خواهد شد.
همانطور که در ماده ی مزبور عنوان شد تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان قصاص ، دیه یا حد نباشد و در این ماده برخلاف مواد قبلی که توضیح داده شد قانون گذار از امکان تخفیف در مجازات تعزیری سخن گفته است. بنابراین در زمانیکه مجازات از نوع تعزیر باشد می توان با حصول شرایطی از دادگاه درخواست تخفیف و کاهش مجازات نمود.
شرایط تخفیف:
شرایطی که ممکن است یک متهم با توجه به آن شرایط مشمول تخفیف شود در ماده ی 37 قانون مجازات تعیین شده است از جمله اینکه مجازات حبس شخص تا سه درجه کاهش یابد یا اینکه مصادره اموال اوبه جزای نقدی تبدیل شود.می توان تا قبل از صدور رای از دادگاه خواست با توجه به شرایط وقوع جرم در زمان صدور رای مجازات او را تخفیف داد.
هم چنین می توان وفق ماده‌ی 442 قانون آیین دادرسی کیفری با ساقط کردن حق تجدیدنظرخواهی شخصی که به موجب حکم دادگاه بدوی محکوم به مجازات شده است از دادگاه درخواست تخفیف نمود و دادگاه می تواند در این موارد تا یک چهارم مجازات اورا تخفیف دهد.بنابراین همانطور که گفته شد صرفاً می توان در مجازات های تعزیری مجازات را کاهش یا تبدیل نمود و در سایر موارد این امکان وجود ندارد مگر باشرایط که در فوق بیان شد مثل تبدیل قصاص به دیه.
معرفی بهترین وکیل در مشهد با دادپویه:
آدرس : مشهد
تلفن تماس : 09151252710
آدرس ایمیل : info@dadpuyeh.com
بدون دیدگاه