ملک اوقافی چیست و تفاوت املاک اوقاف با ملکی در چیست؟ برای دانستن این موضوع با ما در دادپویه همراه باشید.
داشتن املاک در کشور ایران مانند بسیاری از کشورها در دسته‌ی اموال سرمایه‌ای می‌باشد. به همین جهت نیز بسیاری از تجار در حوزه‌ی املاک سرمایه گذاری می‌کنند و مبالغ قابل توجهی نیز در این بین رد و بدل می‌شود.
ازین رو، دانستن حقوق مربوط به حوزه ی املاک برای افراد بسیار با اهمیت است چراکه ممکن است در آینده در صورتی که اشراف کافی به این امور نباشد اشخاص را دچار مشکل نماید. در کشور ما املاک به دو دسته کلی تقسیم می‌شود . یا ملک دارای مالکیت شش دانگ و متعلق به اشخاص حقوقی می‌باشد که اصطلاحاً به آن سند ملکی گفته می‌شود و یا ملک دارای سند اوقافی می‌باشد که اصطلاحاً به آن ملک موقوفه اطلاق می‌شود.
سند ملکی دارای مالکیت شش دانگ عرصه و اعیان برای شخص می‌باشد و در سند کاداستر ملک قید می‌شود این ملک طلق « آزاد » می‌باشد و شخصی که این ملک را خریداری نمود هم مالک عرصه می‌شود و هم مالک اعیان آن.
اما قضیه در املاک با سند اوقافی تفاوت دارد. بدین شکل می باشد که در این املاک موقوفه مالک عرصه می‌باشد و شخصی که سند دارد از لحاظ حقوقی صرفاً مستاجر موقوفه می‌باشد و باید به موقوفه اجاره پرداخت کند. به عنوان یک اصل، املاک که موقوفه می‌باشد قابلیت خرید یا فروش ندارند.به موجب ماده‌ی ۸۸ قانون مدنی بیع وقف ، در صورتی که خراب شود یا خوف آن باشد که منجر به خرابی پردد به طوری که انتفاع از ان ممکن نباشد ، در صورتی جایز است که عمران آن متعذر گردد یا کسی برای عمران آن حاضر نشود.
اصل بر آن است مال موقوفه فروخته نشود مگر با تحقق شرایطی
هم چنین مطابق ماده ی 89 همان قانون: هرگاه بعض موقوفه خراب یا مشرف به خرابی گردد به طوری که انتفاع از آن ممکن نباشد، همان بعض فروخته می شود، مگر اینکه خرابی بعض سبب سلب انتفاع قسمتی که باقی مانده است بشود، در این صورت تمام آن فروخته می شود.بنابراین، ملاحظه می گردد همانطور که گفته شد اصل بر آن است مال موقوفه فروخته نشود مگر با تحقق شرایطی.
نحوه خرید و فروش مال موقوفه: سوالی که در اینجا به ذهن می رسد این است که ، اگر مال قابلیت خرید و فروش ندارد پس چطور این املاک در عرف تحت عنوان عقد بیع بین مرد مورد معامله قرار می گیرد ؟مبنای عملی این اشکال حقوقی مخصوصاً در شهرهایی مانند مشهد که تقریباً نصف املاک آن اوقافی می باشد و اکثر آن موقوفه آستان قدس رضوی می باشد بیشتر نمود پیدا خواهد کرد.
موقوفه فقط مالک عرصه می باشد نه اعیان
ملک وقفی دارای شخصیت حقوقی می‌باشد و همانطور که گفته شد افرادی که در این املاک سکونت دارند و ادعای مالکیت در آن دارند درواقع مستاجر اوقاف می باشند. افرادی که این املاک را مورد معامله قرار می‌دهند اولاً آن اعیانی که بروی این املاک تاسیس شده است را مورد معامله قرار می‌دهند و در واقع خرید فروش کردند این اعیان از لحاظ حقوقی اشکالی ندارد چراکه، موقوفه فقط مالک عرصه می باشد نه اعیان .
پرسشی که در اینجا به ذهن می رسد این است که اگر ملک موقوفه‌ای اعیان نداشته باشد یا اینکه اعیان دارد اما آنقدر ارزش چندانی ندارد که مورد معامله واقع شود ، در اینجا تکلیف فروش مال موقوفه ای چیست؟ پاسخی روشنی برای این پرسش وجود ندارد اما فی الجمله می توان گفت افرادی که این املاک را منتقل می نمایند در واقع حق تقدیمی خویش را انتقال می دهند نه حق مالکیت.
توضیح اینکه افرادی سال های سال در املاک موقوفه ای تصرف دارند یا سکونت می کنند دارای حقوقی می‌شود که معمولاً اداره‌ی اوقاف این حق را به رسمیت می شناسد چراکه به محضی که این ملک به دیگری منتقل شود شخص اخیر می تواند با مراجعه به اداره ی اوقاف درخواست کند که موقوفه با ایشان قرارداد اجاره منعقد کند و معمولاً اداره‌ی اوقاف نیز در صورتی که مانع اساسی وجود نداشته باشد با آن موافقت کرده و عقد اجاره‌ی جدیدی با ایشان منعقد می کند.
توصیه: در عرف ارزش املاکی که سند ملکی دارند از ارزش املاک اوقافی بیشتر است و با توجه به ابهامات حقوقی در خرید و فروش املاک اوقافی وجود دارد به شهروندان عزیز توصیه می‌شود اگر در صدد سرمایه گذاری یا خرید ملکی برای سکونت یا استفاده می‌باشند املاکی که سند آن ها ملکی می‌باشد را خریداری نمایند تا بعداً احیاناً درگیر مشکلات حقوقی نشوند.
وکیل خوب در مشهد برای دعاوی ملکی و قراردادها:
تلفن تماس : ۰۹۱۵۱۲۵۲۷۱۰
ایمیل: info@dadpuyeh.com
بدون دیدگاه